
කොළඹ ටයිම්ස් පත්රිකාව මගින් මොළ සෞඛ්යයට හානි කරන බහුලව දක්නට ලැබෙන පුරුදු සහ ඒවා නිවැරදි කර ගැනීමේ ක්රමවේද පිළිබඳව වැදගත් තොරතුරු අවධානයට යොමු කරයි. මෙම ලිපිය අවධාරණය කරන්නේ මානව මොළය අතිශය සම්බන්ධීකාරක අවයවයක් වුවද, අහිතකර චර්යා රටාවන් මගින් එයට බරපතල හානි සිදුවිය හැකි බවත්, එය දිගුකාලීනව විවිධ මානසික හා සංජානන රෝග සඳහා මාර්ග සුදානම් කරන බවත්ය. පළමුවෙන්ම, ස්වභාවික ආලෝකයට ප්රමාණවත් නිරාවරණය නොවීම මොළයේ සෙරොටොනින් මට්ටම අඩු කර මානසික ගැටලු සහ අවධානය යොමු කිරීමේ දුර්වලතා ඇති කරන බව සඳහන් වේ. මෙය වළක්වා ගැනීම සඳහා දිවා කාලයේ දී නිවසේ දොරවල් සහ කවුළු විවෘත කිරීම සහ දිනකට විනාඩි 10-20 ක් හිරු එළියට නිරාවරණය වීමේ අවශ්යතාවය ඉහළින් සලකන්න. දෙවනුව, නින්දේ අඩුපාඩුව ඉගෙනීමේ හැකියාව, මතකය සහ චිත්තවේගීය ස්ථායීභාවය කෙරෙහි අහිතකර බලපෑම් ඇති කරන බව පැහැදිලි කෙරේ. රෝග ප්රතිරෝධක ශක්තිය පවත්වා ගැනීම සඳහා රාත්රියකට පැය 7-9 ක නින්දක් ලබා ගැනීම සහ නිත්ය නින්දේ චක්රයක් පවත්වාගෙන යාම ඉතාමත් වැදගත් වේ. එසේම, නිදා ගැනීමට පැයකට පෙර ඩිජිටල් තිර භාවිතයෙන් වැළකී සිටීම රාත්රී නින්ද ගැනීමේ ගුණාත්මකභාවය වැඩි දියුණු කරයි. තෙවනුව, අධික ඍණාත්මක මාධ්ය අන්තර්ගත සහ සමාජගත වීමෙන් වැළකී සිටීමේ අවශ්යතාවය ඉස්මතු කරයි. නිතර භයංකර හා කලබලකාරී ප්රවෘත්ති නරඹීම මානසික ආතතිය, කාංසාව සහ බිය ඇති කරන අතර මොළයේ සමහර කොටස් කුඩා වීමට හේතු විය හැකිය. එබැවින්, දවසේ එක් වේලාවක පමණක් සමබර ප්රවෘත්ති මූලාශ්රයකින් තොරතුරු ලබා ගැනීම සහ ඍණාත්මක චින්තනයක් ඇති පුද්ගලයන්ගෙන් දුරස් වීම සුදුසුය. සමාජ හුදකලා භාවය ද මොළ සෞඛ්යයට දැඩි ලෙස හානි කරයි. නිතර සමාජගත වීමෙන් වැළකී සිටීම මානසික අවපීඩනය, චින්තන ශක්තිය අඩුවීම, තීරණ ගැනීමේ හැකියාවට බාධා සහ ඇල්සයිමර් රෝගය වැනි මතකයට හානි කරන රෝග වැළඳීමේ අවදානම වැඩි කරයි. මෙය වළක්වා ගැනීමට මිතුරන් සහ පවුලේ අය සමඟ කාලය ගත කිරීම සහ ප්රජා ක්රියාකාරකම්වලට සහභාගී වීම ඉතාමත් ඵලදායී වේ. හදිසියේ ඇතිවන ගැටළු වලින් එකක් නම්, හෙඩ්ෆෝන් මගින් ඉහළ ශබ්ද මට්ටමේ සංගීතය අසාමාන්ය ලෙස මතක ශක්තිය අඩු කිරීම සහ මොළය දුර්වල කිරීමයි. මෙම ගැටළුව වළක්වා ගැනීම සඳහා ශබ්දයේ මට්ටම 60% ට අඩුවෙන් පවත්වා ගැනීම හෝ ශබ්දය අවහිර කරන හෙඩ්ෆෝන් භාවිතා කිරීම යෝග්ය වේ. අඩු ශාරීරික ක්රියාකාරකම් ද මොළයට රුධිර සහ ඔක්සිජන් සැපයුම අඩු කරන අතර සංජානන ක්රියාකාරීත්වය, මනෝභාවය, මතකය සහ චින්තන වේගය අඩු කරයි. සතියකට දින 4-5 ක් විනාඩි 30 ක ව්යායාමයක් කිරීම, ඇවිදීම, නටන්න, පිහිනීම සහ යෝගා අංග චලනය කිරීම වැනි ක්රියා මගින් මෙම ගැටළුව වළක්වා ගත හැකිය. ඩිජිටල් තිර වලට දිගු වේලාවක් නිරාවරණය වීම අවධානය යොමු කිරීමේ හැකියාවට හානි කරන අතර, විශේෂයෙන් රාත්රී කාලයේ දී නිකුත් වන නිල් ආලෝකය මොළය ව්යාකූල කර නින්දට උපකාරී මෙලටොනින් හෝමෝනය අඩු කරයි. මෙම ගැටළුව වළක්වා ගැනීම සඳහා "20-20-20" නීතිය අනුගමනය කිරීම යෝග්ය වේ. එනම්, මිනිත්තු 20 කට වරක් තිරයෙන් ඈත් වී අඩි 20 ක් දුරින් ඇති වස්තුවක් දෙස තත්පර 20 ක් බැලීමයි. අධික සීනි පරිභෝජනය ද මතක ශක්තියට බරපතල හානි කරන අතර ඩිමෙන්ෂියා රෝගයක් ඇති කිරීමේ අවදානමක් ඇත. සැකසූ පැණිරස කෑම වර්ග වෙනුවට පළතුරු, ඇට වර්ග, සහ යෝගට් වැනි ස්වභාවික පැණිරස ආහාර ගැනීම වැළැක්විය හැකිය. අවසානයේදී, මානසික වශයෙන් ක්රියාශීලීව පැවතීම ප්රහේලිකා විසඳීම, පොත් කියවීම, නව කුසලතා ඉගෙනීම වැනි ක්රියා මගින් සිදු කළ හැකිය. එසේම, ප්රමාණවත් ජලය පානය කිරීම, භාවනා කිරීම, ඔමේගා-3 අම්ල, ප්රතිඔක්සිකාරක සහ විටමින් සහිත සමබර ආහාර ගැනීම මොළ සෞඛ්යය පවත්වා ගැනීමට ඉවහල් වන අතිරේක පියවරවල් ලෙස සලකනු ලැබේ.
